Saturday, January 09, 2016

from VOA--report on Hpakant jade mines in Burma (in Burmese)

Oo Hla Oo
ကခ်င္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကို ေခၚယူ စံုစမ္းေနခ်ိန္
ေက်ာက္တူးကားမ်ား ဝင္ေရာက္မႈ ရပ္ဆိုင္း
Voice of America / 10 hours ago
ဖားကန္႔ေဒသ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ကို ေနျပည္ေတာ္ကို ေခၚယူစစ္ေဆးေနခ်ိန္မွာ ဖားကန္႔ေဒသအတြင္းကို တင္သြင္းေနတဲ့ ေျမသယ္ကားေတြနဲ႔ ေျမတူးစက္ေတြ ၀င္ေရာက္လာတာ ရပ္ဆိုင္းသြားတယ္လုိ႔ ေဒသခံေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒီလုိ တူုးေဖာ္ေရးယာဥ္နဲ႔ ယႏၱရားေတြ တင္သြင္းတာရပ္ဆုိင္းေပမဲ့ ေက်ာက္တူးေဖာ္ေနတာေတြကေတာ့ အရင္လုိပဲ ရိွေနဆဲလုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီသတင္းကိုေတာ့ ဗီြအုိေအျမန္မာပိုင္းရဲ့ သတင္းေထာက္ ကိုမုိးေဇာ္က တင္ျပထားပါတယ္။ ဒီႏွစ္ပြင့္လင္းရာသီ ဖားကန္႔ေဒသ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းေတြ စတင္ခ်ိန္မွာ ခါတုိင္းႏွစ္ေတြနဲ႔ မတူဘဲ တရုတ္ႏိုင္ငံဖက္ကေန ေျမသယ္ကားေတြ၊ တူးေဖာ္ေရး ယႏၱရားေတြ အလံုးအရင္းနဲ႔ တင္သြင္းလာခဲ့တာပါ။ ဒီလုိ တင္သြင္း လာတာ၊ ေက်ာက္စိမ္း အလြန္အကၽြံ တူးေဖာ္တာနဲ႔ ဖားကန္႔ေဒသမွာ ေျမစာပံုၿပိဳက် တာေၾကာင့္ လူေတြ ရာနဲ႔ခ်ီေသဆံုးတာေၾကာင့္ ေ၀ဖန္သံေတြ ထြက္ေပၚလာ တဲ့ေနာက္မွာ ကခ်င္ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္နဲ႔ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးတခ်ိဳ႔ကို ေခၚယူ စစ္ေဆးေနတယ္လို႔လည္း သတင္းေတြ ထြက္ေပၚခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ေလာေလာဆည္မွာေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတရံုးညႊန္ၾကားေရးမႈး ဦးေဇာ္ေဌးက ကခ်င္ျပည္နယ္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ဦးလဂြ်န္ငန္ဆိုင္းကို စစ္ေဆးေဆာင္ရြက္ေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းမီဒီယာေတြကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ျပည္နယ္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ကို စစ္ေဆးေနခ်ိန္မွာေတာ့ ဖားကန္႔ေဒသ မွာ ေက်ာက္စိမ္း တူးေဖာ္ေရးဆုိင္ရာ ယာဥ္ေတြ၊ ယႏၱရားေတြ တင္သြင္းတာဟာ သိသိသာသာေလ်ာ့ က် သြားတယ္လုိ႔ ဖားကန္႔ေဒသက အလြတ္ သတင္းေထာက္ တဦးျဖစ္တဲ့ ကိုေဇာ္မုိးထက္က ေျပာပါတယ္။ "ကားဝင္တာကေတာ့ မရွိေတာ့ဘူးခင္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ မေတြ႔ေတာ့ ဘူး ေလာေလာဆယ္။ " တ႐ုတ္နယ္စပ္ကေန တဆင့္ ျမစ္ၾကီးနားဖက္ကေန ယာဥ္၊ ယႏၱရားေတြ တင္သြင္းတာ ရပ္ဆုိင္းေနေပမဲ့ တူးေဖာ္တာေတြကေတာ့ အရင္အတုိင္း ရိွေနဆဲလုိ႔ ေျပာပါတယ္။ " လက္ရွိကေတာ့ ပံုမွန္ ကုမၸဏီေတြ သြားေနတယ္ လာေနတယ္။ တူးေန တယ္ ေဖာ္ေန တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔ အရင္ေတြ႔ျမင္ေနက် ပံုစံ အတုိင္းပဲ ေတြ႔ေနရ တာပါ။ ေနာက္ၿပီး ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ဒုဝန္ႀကီး ဦးဝင္းထြန္း လာတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ ဒီကုမၸဏီေတြ ခဏ ရပ္နား ထားခိုင္းတာရယ္ ေနာက္ ဒီ တရားမဝင္ လုပ္ငန္းေတြေပါ့ မူးယစ္ေဆးဝါး ေရာင္းဝယ္တာမ်ိဳး ျပည့္တန္ဆာခန္း အႏွိပ္ခန္းတို႔ လို ဟာမ်ိဴဳးေတြ ေလာင္းကစားလို ဟာမ်ိဳးေတြ ရပ္ခုိင္းထားတာပဲ ရွိပါတယ္။ က်န္တာကေတာ့ ပံုမွန္အတိုင္း ဒီအတုိင္းပါပဲ။ ျပန္သြားၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း ဒီအတိုင္း ပံုမွန္ပဲ တူးၾကတာပါပဲ။ " ဖားကန္႔ၿမိဳ႔နယ္က ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးတင္စိုးကလည္း ယာဥ္၊ ယႏၱရားေတြ တင္သြင္းတာေတြ မေတြ႔ရေတာ့ေၾကာင္း ေျပာဆုိၿပီး တူးေဖာ္ ထုတ္လုပ္တာေတြကေတာ့ ၂၄နာရီအခ်ိန္ျပည့္ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္ လုိ႔ အခုလို ေျပာပါတယ္။ "အသည္းအသန္ လုပ္ေနတာေတြကေတာ့ နည္းနည္းမွ မေလ်ွ်ာ့ေသးဘူး။ ၂၄နာရီပတ္လံုး ကုမၸဏီတိုင္းလိုလို ၂၄ နာရီ အလုပ္လုပ္တယ္။ ကုမၸဏီတခုကို အနည္းဆံုး ကားအစီး ရာနဲ႔ခ်ီ သံုးတယ္။ အနည္းဆံုး တစ္ရာေက်ာ္၊ ႏွစ္ရာ၊ သံုးရာ ေျမသယ္ကားေတြ ဘက္ဖိုးေတြကလည္း နည္းတာမဟုတ္ဘူး။ အစီး သံုးေလး ငါးဆယ္ အသည္းအသန္ လုပ္ေနတာ။ ၂၄ နာရီ လုပ္ေနတာေနာ္။ ၂၄နာရီ လုပ္ေနတဲ့ေနရာမွာ ကားေတြက ဘယ္ေလာက္အထိေအာင္ မ်ားသလဲဆိုရင္ ကားတစ္စီးနဲ႔ တစ္စီးဟာ စကၠန္႔မလပ္ဘူး ထြက္ေနတာ။ ေျမစာသယ္ကားႀကီးေတြ လည္း ၾကည့္လုိက္မယ္ဆိုရင္ အနည္းဆံုးက တန္ ေျခာက္ဆယ္ေက်ာ္ ကေန တန္တစ္ရာေက်ာ္ အထိ ကားေတြခ်ည္းပဲ။ ႏွစ္ေပါင္းငါးဆယ္ သမား႐ိုးက် လုပ္ခဲ့တာဟာ အခုတစ္လတည္း လုပ္တာနဲ႔ညီမွ်ေအာင္ အဲ့ေလာက္အထိေအာင္ကို လုပ္ေနတာ။ အဲ့ေလာက္ႀကီး ေၾကာက္စရာေကာင္းေအာင္ကို လုပ္ေနၾကတာ။" ဒီလို တူးေဖာ္ေဆာင္ရြက္ေနခ်ိန္မွာ မေတာ္တဆ ထိခိုက္ေသဆံုး တာေတြ ဟာ ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ျဖစ္ေပၚေနတယ္လုိ႔လည္း ဦးတင္စိုးက ဆက္ေျပာပါတယ္။ "ေသေနတာ ေန႔တိုင္းလို ေသေနတယ္ဗ်ာ။ ဒီေန႔ကိုပဲ ေျမစာ ထပ္ၿပိဳတယ္။ ၿပိဳတာကလည္း လံုးခင္း အုပ္စု၊ လံုးခင္း အုပ္စုထဲမွာ က်ေနာ္ သြားၾကည့္တယ္။ ေဘးက လူ မ်က္ျမင္ေတြရဲ႕ ေျပာၾကားခ်က္အရ လူ ၁၀ေယာက္နဲ႔ ၁၅ေယာက္ၾကားေတာ့ ပါသြားတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ သိရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကယ္ဆယ္ေရးေတြ ျပန္လည္တူးေဖာ္မႈ ဘာမွ မလုပ္ေသးဘူး က်ေနာ္ ေန႔လည္ ၁၂နာရီမွာ ျပန္လာတယ္။ ေျမစာပံု ၿပိဳလို႔ ေသတယ္။ ေျမစာပံုမွာ ခဲမွန္လို႔ ေသတယ္။ အခုေျပာေနတဲ့ အခ်င္းအရာက က်ေနာ့္ လံုးခင္း တခုတည္းအတြက္ပဲ ေျပာေနတာ။ အျခား အျခားေမွာ္ေတြမွာ ျဖစ္တာမဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ့္ လံုးခင္းမွာ ပဲ ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ဆိုသလို ေသေနတယ္။ ဒီရက္ပိုင္းမွာကိုပဲ ဆယ္ေယာက္ေလာက္ ရွိေနၿပီ ေသေနတာ။ တပတ္အေတာအတြင္းမွာကို။" ဖားကန္႔ေဒသအတြင္းမွာ ေျမစာပံုၿပိဳက်ၿပီး လူရာနဲ႔ခ်ီ ေသဆံုးရတာ၊ စက္ ယႏၱရားၾကီးေတြ သံုးၿပီး အလြန္ အကြ်ံေက်ာက္စိမ္း တူးေဖာ္ေန တာေတြေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ သူရဦးေရႊမန္း က ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတဆီကို သ၀ဏ္လႊာေပးပို႔ခဲ့ရသလုိ အစိုးရကလည္း ဖားကန္႔ေဒသကို သြားေရာက္စစ္ေဆးေဆာင္ရြက္တာေတြ ရိွခဲ့ပါတယ္။

China's monopoly of Myanmar rare earth mining threatens global security--

https://www.irrawaddy.com/opinion/guest-column/chinas-plunder-of-myanmars-rare-earth-wealth-threatens-global-security.html